esperanto » kataluna | 47 [kvardek sep] | Vojaĝpreparoj

47 [quaranta-set] Els preparatius de viatge

Vi devas paki nian valizon!	Has de fer la nostra maleta!
Vi devas forgesi nenion!	No t’en pots oblidar de res!
Vi bezonas grandan valizon!	Et cal una maleta gran!
Ne forgesu vian pasporton!	No oblidis el teu passaport!
Ne forgesu vian flugbileton!	No oblidis el teu bitllet!
Ne forgesu viajn vojaĝoĉekojn!	No oblidis els teus xecs de viatge!
Kunprenu sunŝirman kremon.	Emporta’t crema solar.
Kunprenu sunokulvitrojn.	Enduu-te ulleres de sol.
Kunprenu sunĉapelon.	Emporta’t un barret pel sol.
Ĉu vi volas kunpreni vojmapon	Et vols endur un mapa de carreteres?
Ĉu vi volas kunpreni gvidlibron	Et vols emportar una guia de viatge?
Ĉu vi volas kunpreni pluvombrelon	Et vols emportar un paraigua?
Memoru preni la pantalonojn, la ĉemizojn, la ŝtrumpojn.	Pensa en pantalons, camises i mitjons.
Memoru preni la kravatojn, la zonojn, la sportjakojn.	Pensa en corbates, cinturons i jaquetes.
Memoru preni la piĵamojn, la noktorobojn kaj la t-ĉemizojn.	Pensa en pijames, camises de nit i samarretes.
Vi bezonas ŝuojn, sandalojn kaj botojn.	Et fan falta sabates, sandàlies i botes.
Vi bezonas poŝtukojn, sapon kaj ungotondilon.	Et fan falta mocadors, sabó i un tallaungles.
Vi bezonas kombilon, dentobroson kaj dentopaston.	Et fa falta una pinta, un raspall de dents i pasta dental.

Nur la fortaj vortoj postvivas!

La maloftaj vortoj pli ofte modifiĝas ol la ofte uzataj vortoj. Tio povus ŝuldiĝi al la leĝoj de la evoluo. La oftaj genoj malpli modifiĝas tra la tempo. Ili estas pli stabilaj en sia formo. Kaj la samo evidente validas por la vortoj! Oni esplorcele pristudis la anglajn verbojn. Oni por tio komparis la nuntempan formon de la verboj kun la malnovaj formoj. En la angla, la plej oftaj dek verboj estas malregulaj. La plej multaj aliaj verboj estas regulaj. Sed mezepoke la plej multaj verboj ankoraŭ estis malregulaj. Maloftaj malregulaj verboj fariĝas do regulaj verboj. Post 300 jaroj apenaŭ restos malregulaj verboj en la angla. Aliaj esploroj ankaŭ montras ke lingvoj selektiĝas kiel genoj. Esploristoj komparis oftajn vortojn el malsamaj lingvoj. Ili tiuokaze elektis vortojn similajn kaj samsignifajn. Ekzemplo de tio estas la vortoj water , Wasser , vatten . Tiuj vortoj havas la saman radikon, tial ili similas. Ĉar ili estas gravaj vortoj, oni ofte uzis ilin en ĉiu lingvo. Ili tiel povis konservi sian formon kaj similas ĝis hodiaŭ. Malpli gravaj vortoj modifiĝas multe pli rapide. Oni prefere anstataŭas ilin per aliaj vortoj. Tial diferencas la maloftaj vortoj en malsamaj lingvoj. Ankoraŭ ne tute klaras kial la maloftaj vortoj modifiĝas. Eblas ke ili estas ofte malĝuste uzataj aŭ prononcataj. Tio venas el la fakto ke la parolantoj ne bone konas ilin. Sed ankaŭ povas esti ke la gravaj vortoj ĉiam devas sami. Ĉar nur tiel oni povas ĉiam ĝuste kompreni ilin. Kaj la vortoj estas tie por esti komprenataj...