esperanto » dana | 6 [ses] | Legi kaj skribi

6 [seks] Læse og skrive

Mi legas.	Jeg læser.
Mi legas literon.	Jeg læser et bogstav.
Mi legas vorton.	Jeg læser et ord.
Mi legas frazon.	Jeg læser en sætning.
Mi legas leteron.	Jeg læser et brev.
Mi legas libron.	Jeg læser en bog.
Mi legas.	Jeg læser.
Vi legas.	Du læser.
Li legas.	Han læser.
Mi skribas.	Jeg skriver.
Mi skribas literon.	Jeg skriver et bogstav.
Mi skribas vorton.	Jeg skriver et ord.
Mi skribas frazon.	Jeg skriver en sætning.
Mi skribas leteron.	Jeg skriver et brev.
Mi skribas libron.	Jeg skriver en bog.
Mi skribas.	Jeg skriver.
Vi skribas.	Du skriver.
Li skribas.	Han skriver.

Lingvaj familioj

Ĉirkaŭ 7000 milionoj da homoj vivas sur la terglobo. Kaj tiuj parolas ĉirkaŭ 7000 malsamajn lingvojn! Kiel la homoj, la lingvoj povas parenci unuj kun la aliaj. Tio signifas, ke ili originas el komuna pralingvo. Sed estas ankaŭ lingvoj, kiuj estas plene izolitaj. Ili genetike parencas kun neniu alia lingvo. En Eŭropo la eŭskan ekzemple oni konsideras izolita lingvo. La plej multaj lingvoj patre, file aŭ frate parencas. Ili do apartenas al difinita lingva familio. La similecon de lingvoj oni rekonas per komparoj. La lingvoesploristoj kalkulas hodiaŭ ĉirkaŭ 300 genetikajn unuojn. Al ili apartenas 180 familioj konsistantaj el pli ol unu lingvo. La ceteron konsistigas 120 senparencaj lingvoj. La plej granda lingva familio estas la hindeŭropa. Ĝi enhavas ĉirkaŭ 280 lingvojn. Al ili apartenas la latinidaj, la ĝermanaj kaj la slavaj lingvoj. Tio reprezentas pli ol 3000 milionoj da parolantoj sur ĉiuj kontinentoj! En Azio dominas la ĉinotibeta lingva familio. Ĝi havas pli ol 1300 milionojn da parolantoj. La plej grava ĉinotibeta lingvo estas la ĉina. En Afriko troviĝas la tria plej granda lingva familio. Ĝi nomiĝas Niĝero-Kongo, laŭ sia disvastiĝejo . En ĝi troviĝas ‘nur’ ĉirkaŭ 350 milionoj da parolantoj. En tiu lingva familio la svahila estas la plej grava lingvo. Ĝenerale, ju pli proksimas la parenceco, des pli bonas la interkompreniĝo. La homoj parolantaj parencajn lingvojn bone interkompreniĝas. La alian lingvon ili kapablas relative rapide lerni. Do lernu lingvojn : familiaj renkontiĝoj ĉiam agrablas!