esperanto » estona | 37 [tridek sep] | Survoje

37 [kolmkümmend seitse] Teel

Li motorciklas.	Ta sõidab mootorrattaga.
Li biciklas.	Ta sõidab jalgrattaga.
Li piediras.	Ta käib jala.
Li ŝipas.	Ta sõidab laevaga.
Li boatas.	Ta sõidab paadiga.
Li naĝas.	Ta ujub.
Ĉu estas danĝere ĉi-tie	Kas siin on ohtlik?
Ĉu estas danĝere sole petveturi	Kas üksinda hääletada on ohtlik?
Ĉu estas danĝere nokte promeni	Kas öösiti jalutama minna on ohtlik?
Ni vojeraris.	Me oleme eksinud.
Ni estas sur la malĝusta vojo.	Me oleme valel teel.
Ni devas retroiri.	Me peame ümber pöörama.
Kie parkeblas ĉi-tie	Kus siin parkida saab?
Ĉu estas parkejo ĉi-tie	Kas siin on parkimisplatsi?
Kiom longe parkeblas ĉi-tie	Kui kaua saab siin parkida?
Ĉu vi skias	Kas te suusatate?
Ĉu vi suprenveturas per skilifto	Kas te sõidate suusatõstukiga üles?
Ĉu oni povas lupreni skiojn ĉi-tie	Kas siin saab suuski laenutada?

La lingvotalenta bebo

Eĉ antaŭ ol ili kapablas paroli, la beboj scias multe pri lingvoj. Tion montris diversaj eksperimentoj. La disvolviĝon de la infanoj oni esploras en specialaj porbebaj laboratorioj. Tiuokaze ankaŭ esploriĝas kiel la infanoj lernas lingvojn. La beboj estas evidente pli inteligentaj ol ni opiniis ĝis nun. Ekde sia sesmonatiĝo ili havas multajn lingvajn kapablojn. Ili rekonas ekzemple sian gepatran lingvon. La francaj kaj germanaj beboj malsame reagas aŭdante iujn sonojn. Malsamaj akcentaj ŝablonoj produktas diferencan konduton. La beboj havas do senton pri la akcento de sia lingvo. La tre junaj infanoj ankaŭ povas memorigi plurajn vortojn. La gepatroj tre gravas por la lingva disvolviĝo de la beboj. Ĉar la beboj bezonas interagon ekde la naskiĝo. Ili volas komuniki kun panjo kaj paĉjo. Sed la interagon devas akompani pozitivaj emocioj. La gepatroj ne devas esti streĉitaj parolante kun sia bebo. Estas ankaŭ malbone kiam ili nur tre malmulte parolas kun ĝi. La streĉiĝo aŭ la silento povas havi negativajn sekvojn por la beboj. Ilia lingva disvolviĝo povas esti malfavore influita. Sed la beboj jam eklernas en la ventro! Ili reagas al la parolo eĉ antaŭ sia naskiĝo. Ili povas precize percepti akustikajn signalojn. Post la naskiĝo ili rekonas tiujn signalojn denove. La naskiĝontaj infanoj ankaŭ lernas la ritmojn de la lingvoj. La beboj povas jam en la ventro aŭdi la voĉon de sia patrino. Oni do jam povas paroli al naskiĝontaj infanoj. Sed tion oni ne troigu… La infano ankoraŭ havos sufiĉe da tempo por praktiki post la naskiĝo!