esperanto » franca | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [soixante-dix-sept] argumenter qc. 3

Kial vi ne manĝas la torton	Pourquoi ne mangez-vous pas la tarte ?
Mi devas maldikiĝi.	Je dois maigrir.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	Je ne la mange pas parce que je dois maigrir.
Kial vi ne trinkas la bieron	Pourquoi ne buvez-vous pas la bière ?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Je dois encore conduire.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Je ne la bois pas parce que je dois encore conduire.
Kial vi ne trinkas la kafon	Pourquoi ne bois-tu pas le café ?
Ĝi malvarmas.	Il est froid.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Je ne le bois pas parce qu’il est froid.
Kial vi ne trinkas la teon	Pourquoi ne bois-tu pas le thé ?
Mi ne havas sukeron.	Je n’ai pas de sucre.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	Je ne le bois pas parce que je n’ai pas de sucre.
Kial vi ne manĝas la supon	Pourquoi ne mangez-vous pas la soupe ?
Mi ne mendis ĝin.	Je ne l’ai pas commandée.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	Je ne la mange pas parce que je ne l’ai pas commandée.
Kial vi ne manĝas la viandon	Pourquoi ne mangez-vous pas la viande ?
Mi estas vegetarano.	Je suis végétarien / végétarienne.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	Je ne la mange pas parce que je suis végétarien / végétarienne.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...