esperanto » hebrea | 34 [tridek kvar] | En la trajno

‫34 [שלושים וארבע]‬ ‫ברכבת‬

34 [shloshim w\'arba] barakevet

Ĉu tio estas la trajno al Berlino?	‫האם זו הרכבת לברלין?‬; ha'im zo/zu harakevet l'berlin?
Kiam la trajno forveturos?	‫באיזו שעה יוצאת הרכבת?‬; b'eyzo sha'ah yotse't harakevet?
Kiam la trajno alvenos en Berlino?	‫באיזו שעה מגיעה הרכבת לברלין?‬; b'eyzo sha'ah megi'ah harakevet l'berlin?
Pardonon, ĉu vi permesas preteriron?	‫סליחה, אפשר לעבור?‬; slixah, efshar la'avor?
Mi kredas ke tio estas mia sidloko.	‫סליחה, זה המקום שלי.‬; slixah, zeh hamaqom sseli.
Mi kredas ke vi sidas en mia sidloko.	‫סליחה, את / ה יושב / ת במקום שלי.‬; slixah, atah/at yoshev/yoshevet bamaqom sseli.
Kie estas la dormovagono?	‫היכן נמצא קרון השינה?‬; heykhan nimtsa qaron hasheynah?
La dormovagono estas ĉe la trajnofino.	‫קרון השינה נמצא בקצה הרכבת.‬; qaron hasheynah nimtsa biqtseh harakevet.
Kaj kie estas la manĝovagono – Ĉe la fronto.?	‫היכן נמצא קרון המסעדה? בתחילת הרכבת.‬; heykhan nimtsa qaron hamis'adah? b'txilat harakevet.
Ĉu mi povas dormi supre?	‫אוכל לישון למטה?‬; ukhal lishon l'matah?
Ĉu mi povas dormi mezloke?	‫אוכל לישון באמצע?‬; ukhal lishon ba'emtsa?
Ĉu mi povas dormi malsupre?	‫אוכל לישון למעלה?‬; ukhal lishon l'ma'lah?
Kiam ni estos ĉe la landlimo?	‫מתי נגיע לגבול?‬; matai nagia lagvul?
Kiom longe daŭras la veturado al Berlino?	‫כמה זמן אורכת הנסיעה לברלין?‬; kamah zman orekhet han'sia'h l'berlin?
Ĉu la trajno malfruiĝas?	‫האם הרכבת מאחרת?‬; ha'im harakevet me'axeret?
Ĉu vi havas ion por legi?	‫יש לך משהו לקרוא?‬; yesh lekha/lakh mash'hu liqro?
Ĉu haveblas io por manĝi kaj trinki ĉi-tie?	‫אפשר לקנות כאן משהו לאכול ולשתות?‬; efshar liqnot ka'n mash'hu l'ekhol w'lishtot?
Ĉu vi povus veki min je la 7a horo?	‫תוכל / י להעיר אותי בשעה שבע?‬; tukhal/tukhli l'ha'ir oti b'sha'ah sheva?

La disvolviĝo de la lingvo

Klaras kial ni parolas unuj kun la aliaj. Ni volas interŝanĝi ideojn kaj interkompreniĝi. Sed malpli klaras kiel precize la lingvo estiĝis. Prie ekzistas diversaj teorioj. Sed estas certe ke la lingvo estas tre malnova fenomeno. Antaŭkondiĉo por paroli estis iuj korpaj karakterizaĵoj. Ili estis necesaj por ke ni povu formi sonojn. La neandertalhomoj jam kapablis uzi sian voĉon. Ili tiel povis distingiĝi de la bestoj. Krome, gravis laŭta kaj firma voĉo por defendi sin. Per ĝi oni povis minaci aŭ timigi malamikojn. Tiam oni jam fabrikis ilojn kaj estigis fajron. Tiu scio iel transdonendis. La parolo ankaŭ gravis por grupe ĉasi. Tutsimpla interkompreniĝo jam ekzistis antaŭ 2 milionoj da jaroj. La unuaj lingvaj eroj estis la signoj kaj la gestoj. Sed la homoj volis kompreniĝi ankaŭ en la mallumo. Aldone ili devis povi paroli unuj kun la aliaj sen reciproka rigardo. Tial disvolviĝis la voĉo, kiu anstataŭis la signojn. La lingvo en la nuntempa senco aĝas je almenaŭ 50 000 jaroj. Forlasante Afrikon la homo sapiens disvastigis ĝin tutmonde. En la diversaj regionoj disiĝis la lingvoj unuj de la aliaj. Tio signifas ke estiĝis malsamaj lingvaj familioj. Ili tamen enhavis nur la fundamentojn de lingvaj sistemoj. La unuaj lingvoj estis multe malpli kompleksaj ol la nuntempaj lingvoj. Ili plu evoluis per la gramatiko, la fonologio kaj la semantiko. Eblus diri ke malsamaj lingvoj estas malsamaj solvoj. Sed ĉiam samis la problemo : kiel mi montru kion mi pensas?