esperanto » latva | 30 [tridek] | En la restoracio 2

30 [trīsdesmit] Restorānā 2

Unu pomsukon, mi petas.	Apelsīnu sulu, lūdzu.
Unu limonadon, mi petas.	Limonādi, lūdzu.
Unu tomatsukon, mi petas.	Tomātu sulu, lūdzu.
Mi ŝatus unu glason da ruĝa vino.	Es labprāt vēlētos glāzi sarkanvīna.
Mi ŝatus unu glason da blanka vino.	Es labprāt vēlētos glāzi baltvīna.
Mi ŝatus unu botelon da ĉampano.	Es labprāt vēlētos pudeli dzirkstošā vīna.
Ĉu vi ŝatas fiŝon	Vai tev garšo zivis?
Ĉu vi ŝatas bovaĵon	Vai tev garšo liellopu gaļa?
Ĉu vi ŝatas porkaĵon	Vai tev garšo cūkgaļa?
Mi ŝatus ion senviandan.	Es vēlos kaut ko bez gaļas.
Mi ŝatus legompladon.	Es vēlos dārzeņu plati.
Mi ŝatus ion nelongedaŭrantan.	Es vēlos kaut ko, uz ko nebūtu ilgi jāgaida.
Ĉu vi ŝatus tion kun rizo	Vai Jūs to vēlaties ar rīsiem?
Ĉu vi ŝatus tion kun nudeloj	Vai Jūs to vēlaties ar nūdelēm?
Ĉu vi ŝatus tion kun terpomoj	Vai Jūs to vēlaties ar kartupeļiem?
Tio ne bongustas por mi.	Tas man negaršo.
La manĝo estas malvarma.	Ēdiens ir auksts.
Tion mi ne mendis.	To es nepasūtīju.

La tonaj lingvoj

La plej multaj lingvoj parolataj en la mondo estas tonaj lingvoj. En la tonaj lingvoj la tonalto estas decida. Ĝi difinas la signifon de la vortoj aŭ silaboj. La tono do estas esenca parto de la vorto. La plej multaj lingvoj parolataj en Azio estas tonaj lingvoj. Ekzemple la ĉina, la taja kaj la vjetnama apartenas al ili. Ankaŭ en Afriko ekzistas diversaj tonaj lingvoj. Multaj indiĝenaj lingvoj de Ameriko ankaŭ estas tonaj lingvoj. La hindeŭropaj lingvoj enhavas ĝenerale nur tonajn erojn. Tio koncernas la svedan aŭ la serban ekzemple. La nombro de tonaltoj variiĝas laŭ la lingvoj. En la ĉina distingiĝas kvar malsamaj tonoj. La silabo ma do povas havi kvar signifojn. Tiuj estas patrino , kanabo , ĉevalo kaj skoldi . Interese estas ke la tonaj lingvoj ankaŭ efikas al nia aŭdkapablo. Tion montris esploroj pri la absoluta aŭdkapablo. La absoluta aŭdkapablo estas la kapablo ekzakte identigi la aŭditajn tonojn. En Eŭropo kaj Nordameriko tre maloftas la absoluta aŭdkapablo. Malpli ol 1 el 10 000 personoj havas ĝin. Malsamas ĉe la denaskaj ĉinparolantoj. Tie havas naŭoble pli da homoj tiun apartan kapablon. Ni ĉiuj havis la absolutan aŭdkapablon kiam ni estis etinfanoj. Ni ja bezonas ĝin por lerni ĝuste paroli. Sed ĝin bedaŭrinde poste perdas la plej multaj homoj. Kompreneble la tonaltoj ankaŭ gravas en la muziko. Tio aparte validas por la kulturoj parolantaj tonan lingvon. La melodion ili devas tre precize respekti. Se ne, bela amkanto iĝas sensenca kantaĵo!