esperanto » albana | 9 [naŭ] | Semajntagoj

9 [nёntё] Ditёt e javёs

la lundo	e hёnё
la mardo	e martё
la merkredo	e mёrkurrё
la ĵaŭdo	e enjte
la vendredo	e premte
la sabato	e shtunё
la dimanĉo	e dielё
la semajno	java
de lundo ĝis dimanĉo	nga e hёna nё tё dielё
La unua tago estas lundo.	Dita e parё ёshtё e hёna.
La dua tago estas mardo.	Dita e dytё ёshtё e marta.
La tria tago estas merkredo.	Dita e tretё ёshtё e mёrkurra.
La kvara tago estas ĵaŭdo.	Dita e katёrt ёshtё e enjtja.
La kvina tago estas vendredo.	Dita e pestё ёshtё e premtja.
La sesa tago estas sabato.	Dita e gjashtё ёshtё e shtuna.
La sepa tago estas dimanĉo.	Dita e shtatё ёshtё e diela.
La semajno havas sep tagojn.	Java ka shtatё ditё.
Ni laboras nur kvin tagojn.	Ne punojmё vetёm pesё ditё.

La latina, ĉu vivanta lingvo?

La angla estas nuntempe la plej grava monda lingvo. Ĝin oni instruas tutmonde kaj ĝi estas oficiala lingvo en multaj landoj. Tiun rolon antaŭe ludis la latina. La latinan origine parolis la latinoj. Ili estis la enloĝantoj de Latio, kies centro estis Romo. La lingvo disvastiĝis kun la ekspansio de la Romia Imperio. En la antikva tempo, la latina estis la gepatra lingvo de multaj popoloj. Ili vivis en Eŭropo, Nordafriko kaj Okcidentazio. Sed la parola latina diferenciĝis de la klasika latina. Ĝi estis ordinara lingvo, nomita vulgara latina. En la romiigitaj regionoj ekzistis malsamaj dialektoj. El la dialektoj disvolviĝis mezepoke naciaj lingvoj. La lingvoj devenantaj el la latina estas la latinidaj lingvoj. Al tiuj apartenas la itala, la hispana kaj la portugala. Ankaŭ la franca kaj la rumana baziĝas sur la latina. Sed la latina ne vere estingiĝis. Ĝis la 19a jarcento ĝi estis grava komerca lingvo. Kaj ĝi restis la lingvo de la kleruloj. Por la scienco ĝis hodiaŭ gravas la latina. Ĉar multaj fakaj terminoj havas latinan devenon. Ankaŭ en lernejoj oni ankoraŭ instruas la latinan kiel fremdan lingvon. Kaj la universitatoj ofte atendas konojn de la latina. La latina do ne estas morta, eĉ se ĝin oni ne plu parolas. De pluraj jaroj la latina eĉ spertas revigliĝon. La nombro de homoj volantaj lerni la latinan denove kreskas. Ĝin oni plu konsideras kiel ŝlosilo al la lingvo kaj kulturo de multaj landoj. Do kuraĝu lerni la latinan! Audaces fortuna adiuvat , la bonŝanco favoras la aŭdaculojn!