esperanto » itala | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [settantasette] giustificare qualcosa 3

Kial vi ne manĝas la torton?	Perché non mangia la torta?
Mi devas maldikiĝi.	Devo dimagrire.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	Non la mangio perché devo dimagrire.
Kial vi ne trinkas la bieron?	Perché non beve la birra?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Devo guidare.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Non la bevo perché devo guidare.
Kial vi ne trinkas la kafon?	Perché non bevi il caffè?
Ĝi malvarmas.	È freddo.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Non lo bevo perché è freddo.
Kial vi ne trinkas la teon?	Perché non bevi il tè?
Mi ne havas sukeron.	Non ho zucchero.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	Non lo bevo perché non ho zucchero.
Kial vi ne manĝas la supon?	Perché non mangia la minestra?
Mi ne mendis ĝin.	Non l’ho ordinata.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	Non la mangio perché non l’ho ordinata.
Kial vi ne manĝas la viandon?	Perché non mangia la carne?
Mi estas vegetarano.	Sono vegetariano.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	Non la mangio perché sono vegetariano.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...