esperanto » pola | 19 [dek naŭ] | En la kuirejo

19 [dziewiętnaście] W kuchni

Ĉu vi havas novan kuirejon?	Masz nową kuchnię?
Kion vi volas kuiri hodiaŭ?	Co chcesz dzisiaj ugotować?
Ĉu vi kuiras elektre aŭ gase?	Gotujesz na kuchence elektrycznej czy gazowej?
Ĉu mi tranĉu la cepojn?	Mam pokroić cebulę?
Ĉu mi senŝeligu la terpomojn?	Mam obrać ziemniaki?
Ĉu mi lavu la salaton?	Mam umyć sałatę?
Kie estas la glasoj?	Gdzie są szklanki?
Kie estas la vazaro?	Gdzie są naczynia?
Kie estas la manĝilaro?	Gdzie są sztućce?
Ĉu vi havas skatolmalfermilon?	Masz otwieracz do puszek?
Ĉu vi havas botelmalfermilon?	Masz otwieracz do butelek?
Ĉu vi havas korktirilon?	Masz korkociąg?
Ĉu vi kuiras la supon en ĉi-tiu kaserolo?	Będziesz gotować zupę w tym garnku?
Ĉu vi fritas la fiŝon en ĉi-tiu pato?	Będziesz smażyć rybę na tej patelni?
Ĉu vi kradrostas la legomojn sur ĉi-tiu kradrostilo?	Będziesz opiekać warzywa na tym grillu?
Mi preparas la tablon.	(Ja) Nakrywam do stołu.
Jen la tranĉiloj, la forkoj kaj la kuleroj.	Tu są noże, widelce i łyżki.
Jen la glasoj, la teleroj kaj la buŝtukoj.	Tu są szklanki, talerze i serwetki.

La latinidaj lingvoj

700 milionoj da homoj havas latinidan lingvon kiel gepatran lingvon. La latinida lingvogrupo sekve estas inter la plej gravaj en la mondo. La latinidaj lingvoj apartenas al la hindeŭropa lingva familio. Ĉiuj latinidaj lingvoj originas el la latina. Tio signiifas ke ili estas idoj de la lingvo de Romio. La bazo de ĉiuj latinidaj lingvoj estis la vulgara latina. Tio subkompreniĝas kiel la parola latina de la Malfrua Antikvo. La vulgara latina disvastiĝis tuteŭrope per la romiaj konkeroj. El ĝi poste evoluis la latinidaj lingvoj kaj dialektoj. Sed la latina mem estas italika lingvo. Entute estas ĉirkaŭ 15 latinidaj lingvoj. La ĝustan nombron malfacilas determini. Ofte ne klaras ĉu temas pri memstaraj lingvoj aŭ nur dialektoj. Iuj latinidaj lingvoj intertempe estingiĝis. Sed ankaŭ novaj lingvoj formiĝis sur latinida bazo. Temas pri la kreolaj lingvoj. La hispana estas hodiaŭ la plej grava latinida lingvo en la mondo. Kun pli ol 380 milionoj da parolantoj ĝi apartenas al la mondaj lingvoj. La latinidaj lingvoj estas por la sciencistoj tre interesaj. Ĉar la historio de tiu lingva grupo estas bone dokumentita. De 2500 jaroj ekzistas latinaj aŭ romiaj skribaĵoj. Baze de ili la lingvistoj pristudas la estiĝon de la unuopaj lingvoj. Tiel esploreblas laŭ kiuj reguloj lingvo evoluas. Multaj el tiuj rezultoj aplikeblas al aliaj lingvoj. La gramatiko de la latinidaj lingvoj estas simile konstruita. Sed tre similas precipe la vorprovizo de la lingvoj. Kiam oni lernas latinidan lingvon, oni facile lernas alian. Dankon, la latina!