polski » kataloński | 65 [sześćdziesiąt pięć] | Przeczenie 2

65 [seixanta-cinc] Negació 2

Czy ten pierścionek jest drogi?	És car l’anell?
Nie, kosztuje tylko sto euro.	No, només costa cent euros.
Ale ja mam tylko pięćdziesiąt.	Però només en tinc cinquanta.
Jesteś już gotowy / gotowa?	Has acabat?
Nie, jeszcze nie.	No, encara no.
Ale zaraz będę gotowy / gotowa.	Però aviat acabo.
Chciałbyś / Chciałabyś jeszcze zupę?	Vols més sopa?
Nie, więcej już nie chcę.	No, ja no en vull.
Ale chcę jeszcze loda.	Però un altre gelat.
Długo już tu mieszkasz?	Que fa gaire que vius aquí?
Nie, dopiero miesiąc.	No, només un mes.
Ale znam już wielu ludzi.	Però ja conec un munt de gent.
Jedziesz jutro do domu?	Vas a casa demà?
Nie, dopiero w weekend.	No, només els caps de setmana.
Ale wracam już w niedzielę.	Però ja torno diumenge.
Czy twoja córka jest już dorosła?	La teva filla ja és major d’edat?
Nie, ona ma dopiero siedemnaście lat.	No, té només disset anys.
Ale ma już chłopaka.	Però ja té xicot.

Genetyczna mutacja umożliwia mówienie

Ze wszystkich istot żyjących na świecie mówić może tylko człowiek. To różni go od zwierząt i roślin. Oczywiście również zwierzęta i rośliny komunikują się wzajemnie. Nie władają jednak złożonym językiem sylab. Dlaczego zatem człowiek może mówić? Do mówienia potrzebne są określone cechy organiczne. Te fizyczne właściwości znajdują się tylko u ludzi. Nie jest jednak oczywiste, że on je rozwinął. W ewolucji nic nie zdarza się bez powodu. Kiedyś człowiek zaczął mówić. Kiedy to było dokładnie, jeszcze nie wiadomo. Musiało się jednak coś zdarzyć, co dało człowiekowi mowę. Naukowcy twierdzą, że odpowiedzialna za to jest genetyczna mutacja. Antropolodzy porównali materiał genetyczny różnych istot żyjących. Wiadomo, że określony gen wpływa na język. Ludzie, u których jest on uszkodzony, mają problemy z mówieniem. Nie potrafią się dobrze wyrazić i gorzej rozumieją słowa. Gen ten badano u ludzi, małp i mysz. U ludzi i szympansów są one bardzo podobne. Można rozpoznać tylko dwie małe różnice. Różnice te są jednak dostrzegalne w mózgu. Wraz z innymi genami wpływają na określone aktywności mózgu. Dzięki temu człowiek potrafi mówić, małpa nie. Jednak zagadka ludzkiego języka jest przez to jeszcze nie rozwiązana. Sama mutacja genu nie wystarcza bowiem, by móc mówić. Naukowcy wszczepili ludzką odmianę genu myszom. A te nie potrafiły mówić… Ich pisk miał jednak inny dźwięk!