esperanto » ĉeĥa | 15 [dek kvin] | Fruktoj kaj nutraĵoj

15 [patnáct] Ovoce a potraviny

Mi havas fragon.	Mám jahodu.
Mi havas kivon kaj melonon.	Mám kiwi a meloun.
Mi havas oranĝon kaj grapfrukton.	Mám pomeranč a grep.
Mi havas pomon kaj mangon.	Mám jablko a mango.
Mi havas bananon kaj ananason.	Mám banán a ananas.
Mi faras fruktan salaton.	Dělám ovocný salát.
Mi manĝas rostpanon.	Jím toast.
Mi manĝas rostpanon kun butero.	Jím toast s máslem.
Mi manĝas rostpanon kun butero kaj konfitaĵo.	Jím toast s máslem a marmeládou.
Mi manĝas sandviĉon.	Jím sendvič.
Mi manĝas sandviĉon kun margarino.	Jím sendvič s margarínem.
Mi manĝas sandviĉon kun margarino kaj tomatoj.	Jím sendvič s margarínem a rajčetem.
Ni bezonas panon kaj rizon.	Potřebujeme chléb a rýži.
Ni bezonas fiŝon kaj bifstekojn.	Potřebujeme rybu a steaky.
Ni bezonas picon kaj spagetojn.	Potřebujeme pizzu a špagety.
Kion alian ni bezonas?	Co ještě potřebujeme?
Ni bezonas karotojn kaj tomatojn por la supo.	Potřebujeme mrkev a rajčata na polévku.
Kie estas superbazaro?	Kde je supermarket?

La vortoj kaj la vortprovizo

Ĉiu lingvo havas sian propran vortprovizon. Ĝin konsistigas difinita nombro da vortoj. Vorto estas memstara lingva unuo. Vortoj ĉiam havas memstaran signifon. Tio diferencigas ilin de sonoj aŭ silaboj. La nombro de vortoj varias laŭ ĉiu lingvo. La angla havas ekzemple tre multajn vortojn. Ĝin oni eĉ konsideras kiel la Tutmonda Ĉampiono en la kategorio vortprovizo. En la angla supozeble estus hodiaŭ pli ol unu miliono da vortoj. En la Oxford English Dictionary eĉ nombriĝas pli ol 600 000 vortoj. La ĉina, la hispana aŭ la rusa havas multe malpli. La vortprovizo de lingvo ankaŭ dependas de ĝia historio. La anglan influis multaj lingvoj kaj kulturoj. Tio konsiderinde kreskigis la anglan vortprovizon. Sed ankaŭ hodiaŭ pli kaj pli grandiĝas la angla vortprovizo. La fakuloj taksas ke 15 novaj vortoj ĉiutage aldoniĝas. Tiuj venas ĉefe el la kampo de la novaj amaskomunikiloj. La sciencajn fakajn terminojn oni tie ne enkalkulas. Ĉar la nura ĥemia faka terminaro ampleksas milojn da vortoj. En preskaŭ ĉiuj lingvoj la longajn vortojn oni pli malofte uzas ol la mallongajn. Kaj la plej multaj parolantoj uzas nur tre malmultajn vortojn. Tial ni distingas inter la aktiva kaj la pasiva vortprovizo. La pasiva vortprovizo enhavas vortojn kiujn ni komprenas. Sed ilin ni ne uzas aŭ nur tre malofte. La aktiva vortprovizo ampleksas vortojn kiujn ni regule uzas. Por simplaj konversacioj aŭ tekstoj sufiĉas jam malmultaj vortoj. En la angla oni bezonas por tio nur ĉirkaŭ 400 vortojn kaj 40 verbojn. Do ne maltrankviliĝu se via vortprovizo estas limigita!