esperanto » hispana | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [setenta y siete] dar explicaciones 3

Kial vi ne manĝas la torton	¿Por qué no se come (usted) el pastel?
Mi devas maldikiĝi.	Tengo que adelgazar.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	No me como el pastel porque debo adelgazar.
Kial vi ne trinkas la bieron	¿Por qué no se toma (usted) la cerveza?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Aún debo conducir.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	No me la tomo porque aún tengo que conducir.
Kial vi ne trinkas la kafon	¿Por qué no te tomas el café (tú)?
Ĝi malvarmas.	Está frío.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	No me lo tomo porque está frío.
Kial vi ne trinkas la teon	¿Por qué no te tomas el té?
Mi ne havas sukeron.	No tengo azúcar.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	No me lo tomo porque no tengo azúcar.
Kial vi ne manĝas la supon	¿Por qué no se toma (usted) la sopa?
Mi ne mendis ĝin.	No la he pedido.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	No me la como porque no la he pedido.
Kial vi ne manĝas la viandon	¿Por qué no se come (usted) la carne?
Mi estas vegetarano.	Soy vegetariano /-a.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	No me la como porque soy vegetariano /-a.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...