esperanto » pola | 15 [dek kvin] | Fruktoj kaj nutraĵoj

15 [piętnaście] Owoce i artykuły spożywcze

Mi havas fragon.	(Ja) Mam truskawkę.
Mi havas kivon kaj melonon.	Mam kiwi i melona.
Mi havas oranĝon kaj grapfrukton.	Mam pomarańczę i grejpfruta.
Mi havas pomon kaj mangon.	Mam jabłko i mango.
Mi havas bananon kaj ananason.	Mam banana i ananasa.
Mi faras fruktan salaton.	(Ja) Robię sałatkę owocową.
Mi manĝas rostpanon.	(Ja) Jem tosta.
Mi manĝas rostpanon kun butero.	Jem tosta z masłem.
Mi manĝas rostpanon kun butero kaj konfitaĵo.	Jem tosta z masłem i dżemem.
Mi manĝas sandviĉon.	Jem kanapkę.
Mi manĝas sandviĉon kun margarino.	Jem kanapkę z margaryną.
Mi manĝas sandviĉon kun margarino kaj tomatoj.	Jem kanapkę z margaryną i pomidorem.
Ni bezonas panon kaj rizon.	Potrzebujemy chleb i ryż.
Ni bezonas fiŝon kaj bifstekojn.	Potrzebujemy rybę i steki.
Ni bezonas picon kaj spagetojn.	Potrzebujemy pizzę i spagetti.
Kion alian ni bezonas?	Co jeszcze potrzebujemy?
Ni bezonas karotojn kaj tomatojn por la supo.	Na zupę potrzebne są nam marchewki i pomidory.
Kie estas superbazaro?	Gdzie jest supermarket?

La vortoj kaj la vortprovizo

Ĉiu lingvo havas sian propran vortprovizon. Ĝin konsistigas difinita nombro da vortoj. Vorto estas memstara lingva unuo. Vortoj ĉiam havas memstaran signifon. Tio diferencigas ilin de sonoj aŭ silaboj. La nombro de vortoj varias laŭ ĉiu lingvo. La angla havas ekzemple tre multajn vortojn. Ĝin oni eĉ konsideras kiel la Tutmonda Ĉampiono en la kategorio vortprovizo. En la angla supozeble estus hodiaŭ pli ol unu miliono da vortoj. En la Oxford English Dictionary eĉ nombriĝas pli ol 600 000 vortoj. La ĉina, la hispana aŭ la rusa havas multe malpli. La vortprovizo de lingvo ankaŭ dependas de ĝia historio. La anglan influis multaj lingvoj kaj kulturoj. Tio konsiderinde kreskigis la anglan vortprovizon. Sed ankaŭ hodiaŭ pli kaj pli grandiĝas la angla vortprovizo. La fakuloj taksas ke 15 novaj vortoj ĉiutage aldoniĝas. Tiuj venas ĉefe el la kampo de la novaj amaskomunikiloj. La sciencajn fakajn terminojn oni tie ne enkalkulas. Ĉar la nura ĥemia faka terminaro ampleksas milojn da vortoj. En preskaŭ ĉiuj lingvoj la longajn vortojn oni pli malofte uzas ol la mallongajn. Kaj la plej multaj parolantoj uzas nur tre malmultajn vortojn. Tial ni distingas inter la aktiva kaj la pasiva vortprovizo. La pasiva vortprovizo enhavas vortojn kiujn ni komprenas. Sed ilin ni ne uzas aŭ nur tre malofte. La aktiva vortprovizo ampleksas vortojn kiujn ni regule uzas. Por simplaj konversacioj aŭ tekstoj sufiĉas jam malmultaj vortoj. En la angla oni bezonas por tio nur ĉirkaŭ 400 vortojn kaj 40 verbojn. Do ne maltrankviliĝu se via vortprovizo estas limigita!