esperanto » rumana | 5 [kvin] | Landoj kaj lingvoj

5 [cinci] Ţări şi limbi

Johano estas el Londono.	John este din Londra.
Londono situas en Britujo.	Londra este în Marea Britanie.
Li parolas la anglan.	El vorbeşte engleza.
Maria estas el Madrido.	Maria este din Madrid.
Madrido situas en Hispanujo.	Madrid este în Spania.
Ŝi parolas la hispanan.	Ea vorbeşte spaniola.
Petro kaj Marta estas el Berlino.	Peter şi Martha sunt din Berlin.
Berlino situas en Germanujo.	Berlin este în Germania.
Ĉu ambaŭ vi parolas la germanan?	Amândoi vorbiţi germană?
Londono estas ĉefurbo.	Londra este o capitală.
Madrido kaj Berlino ankaŭ estas ĉefurboj.	Şi Madrid şi Berlin sunt capitale.
Ĉefurboj estas grandaj kaj bruaj.	Capitalele sunt mari şi zgomotoase.
Francujo situas en Eŭropo.	Franţa se află în Europa.
Egiptujo situas en Afriko.	Egipt se află în Africa.
Japanujo situas en Azio.	Japonia se află în Asia.
Kanado situas en Nordameriko.	Canada se află în America de Nord.
Panamo situas en Centrameriko.	Panama se află în America Centrală.
Brazilo situas en Sudameriko.	Brazilia se află în America de Sud.

Penso kaj lingvo

Nia penso ankaŭ dependas de nia lingvo. Kiam ni pensas, ni ‘parolas’ kun ni mem. Nia lingvo do influas nian vidpunkton pri aferoj. Sed ĉu ni povas pensi la samon malgraŭ malsamaj lingvoj? Aŭ ĉu ni alie pensas ĉar ni alie parolas? Ĉiu popolo havas sian propran vortprovizon. En kelkaj lingvoj mankas iuj vortoj. Estas popoloj, kiuj ne distingas la verdan disde la blua. La parolantoj uzas la saman vorton por ambaŭ koloroj. Kaj ili rekonas la kolorojn pli malbone ol aliaj popoloj. Ili ne kapablas identigi kolornuancojn kaj kolormiksojn. La parolantoj havas problemojn por priskribi la kolorojn. Aliaj lingvoj havas nur tre malmultajn numeralojn. Iliaj parolantoj multe pli malbone kalkulas. Estas ankaŭ lingvoj, kiuj ne konas dekstron kaj maldekstron . Tie la homoj parolas pri nordo kaj sudo, okcidento kaj oriento. Ili kapablas geografie tre bone orientiĝi. Sed ili ne komprenas la terminojn dekstro kaj maldekstro . Kompreneble ne nur nia lingvo influas nian penson. Ankaŭ nia medio kaj nia ĉiutageco markas niajn pensojn. Kiun rolon do ludas la lingvo? Ĉu ĝi limigas nian penson? Aŭ ĉu ni havas vortojn nur por tio, kion ni pensas? Kio estas kaŭzo, kio estas efekto? Ĉiuj ĉi demandoj restas senrespondaj. Ili okupas cerbesploristojn kaj lingvistojn. Sed la temo koncernas nin ĉiujn. Vi estas tio, kion vi parolas?!