esperanto » slovaka | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [sedemdesiatsedem] niečo zdôvodniť 3

Kial vi ne manĝas la torton?	Prečo nejete tortu?
Mi devas maldikiĝi.	Musím schudnúť.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	Nejem ju, pretože musím schudnúť.
Kial vi ne trinkas la bieron?	Prečo nepijete pivo?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Musím ešte šoférovať.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Nepijem ho, pretože musím ešte šoférovať.
Kial vi ne trinkas la kafon?	Prečo nepiješ kávu?
Ĝi malvarmas.	Je studená.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Nepijem ju, pretože je studená.
Kial vi ne trinkas la teon?	Prečo nepiješ ten čaj?
Mi ne havas sukeron.	Nemám cukor.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	Nepijem ho, pretože nemám cukor.
Kial vi ne manĝas la supon?	Prečo nejete tú polievku?
Mi ne mendis ĝin.	Neobjednal som ju.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	Nejem ju, pretože som ju neobjednal.
Kial vi ne manĝas la viandon?	Prečo nejete to mäso?
Mi estas vegetarano.	Som vegetarián.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	Nejem ho, pretože som vegetarián.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...