Afrikaans » Esperanto | 68 [agt en sestig] | groot – klein

68 [sesdek ok] granda - malgranda

groot en klein	granda kaj malgranda
Die olifant is groot.	La elefanto estas granda.
Die muis is klein.	La muso estas malgranda.
donker en helder	malhela kaj hela
Die nag is donker.	La nokto estas malhela.
Die dag is helder.	La tago estas hela.
oud en jonk	maljuna kaj juna
Ons oupa is baie oud.	Nia avo estas tre maljuna.
70 jaar gelede was hy nog jonk.	Antaŭ 70 jaroj li estis ankoraŭ juna.
mooi en lelik	bela kaj malbela
Die vlinder is mooi.	La papilio estas bela.
Die spinnekop is lelik.	La araneo estas malbela.
Dik / vet en dun	dika kaj maldika
’n Vrou van 100kg is dik / vet.	Virino pezanta 100 kg estas dika.
’n Man van 50kg is dun.	Viro pezanta 50 kg estas maldika.
duur en goedkoop	multekosta kaj malmultekosta
Die motor is duur.	La aŭto estas multekosta.
Die koerant is goedkoop.	La gazeto estas malmultekosta.

Twee tale = twee spraaksentrums!

Dis nie vir ons brein om ’t ewe wanneer ons ’n taal leer nie. Omdat dit verskillende stoorplekke vir verskillende tale het. Die tale wat ons leer, word nie almal saam gestoor nie. Tale wat ons as volwassenes leer, het hul eie stoorplek. Dit beteken die brein verwerk die nuwe reëls op ’n ander plek. Hulle word nie saam met die moedertaal gestoor nie. Mense wat aan die ander kant tweetalig grootword, gebruik net een deel van die brein. Talle studies het dié gevolgtrekking gemaak. Neurowetenskaplikes het verskeie proefkonyne ondersoek. Die proefkonyne het twee tale vlot gepraat. Een deel van die toetsgroep het egter met albei tale grootgeword. Die ander deel het die tweede taal later in hul lewe geleer. Navorsers kon die breinaktiwiteit tydens die taaltoetse meet. So kon hulle sien watter dele van die brein tydens die toetse gewerk het. En hulle het gesien dat “laat” leerders twee spraaksentrums het! Navorsers het reeds lank vermoed dis so. Mense met breinbeserings het verskillende simptome. So kan breinskade tot spraakprobleme lei. Mense wat aangetas is, kan nie woorde so goed uitspreek of verstaan nie. Maar tweetalige slagoffers het soms ongewone simptome. Hul spraakprobleme affekteer nie albei tale nie. As slegs een deel van die brein beseer is, kan die ander een nog werk. Dan praat die pasiënte een taal beter as die ander. Die twee tale word ook teen ’n verskillende pas weer geleer. Dit bewys dat albei tale nie op dieselfde plek gestoor word nie. Omdat hulle nie tegelyk geleer is nie, vorm hulle twee sentrums. Dis nog onbekend hoe die brein verskeie tale beheer. Maar nuwe bevindings kan tot nuwe leerstrategieë leer.