беларуская » славенская | 58 [пяцьдзесят восем] | Часткі цела

58 [oseminpetdeset] Deli telesa

Я малюю мужчыну.	Rišem moža.
Спачатку галаву.	Najprej glavo.
У мужчыны на галаве капялюш.	Mož nosi klobuk.
Валасоў не бачна.	Las se ne vidi.
Вушэй таксама не бачна.	Tudi ušes se ne vidi.
Спіну таксама не бачна.	Hrbta tudi ni videti.
Я малюю вочы і рот.	Rišem oči in usta.
Мужчына танцуе і смяецца.	Mož pleše in se smeje.
У мужчыны доўгі нос.	Mož ima dolg nos.
Ён нясе ў руках палку.	V rokah drži palico.
У яго павязаны шалік вакол шыі.	Okoli vrata ima ovit šal.
Цяпер зіма і холадна.	Zima je in je mrzlo.
Рукі моцныя.	Roke so močne.
Ногі таксама моцныя.	Tudi noge so močne.
Мужчына са снегу.	Mož je iz snega.
Ён не носіць штаноў і паліто.	Ne nosi ne hlač, ne plašča.
Але мужчына не замярзае.	Vendar tega moža ne zebe.
Ён – снегавік.	On je sneženi mož.

Ці ёсць універсальная граматыка?

Калі мы вывучаем нейкую мову, мы таксама вывучаем яе граматыку. У дзяцей, якія навучаюцца роднай мове, гэта адбываецца аўтаматычна. Яны не прымячаюць гэтага, але іх мозг вучыць шмат новых правілаў. Тым не менш, яны з самага пачатку вывучаюць родную мову правільна. Таму што існуе шмат моў, існуе шмат граматык. А ці існуе таксама і універсальная граматыка? Гэтае пытанне займае навукоўцаў ужо доўгі час. Новыя даследаванні могуць даць на гэта адказ. Таму што даследчыкі мозгу зрабілі цікавае адкрыццё. Яны папрасілі даследуемых вывучыць граматычныя правілы. Даследуемыя былі студэнтамі, якія вывучалі замежныя мовы. Яны вучылі або японскую, або італьянскую мову. Палова граматычных правілаў былі проста выдуманыя. Але даследуемыя гэтага не ведалі. Пасля заняткаў студэнтам паказалі сказы. Яны павінны былі вызначыць, ці правільныя гэтыя сказы. У той час, калі яны выконвалі гэта заданне, іх мозг аналізавалі. Гэта значыць, вучоныя вымяралі актыўнасць іх мозгу. Гэтак яны змаглі даследаваць тое, як мозг рэагіруе на сказы. І, здаецца, наш мозг распазнае граматыкі! Пры апрацоўцы мовы актывізуюцца пэўныя ўчасткі галаўнога мозгу. Сярод іх - цэнтр Брока. Ён знаходзіцца ў левым паўшар'і. Калі студэнты апрацоўвалі сапраўдныя правілы, ён быў вельмі актыўны. А пры апрацоўцы выдуманых правілаў яго актыўнасць, наадварот, значна зніжалася. Гэта значыць, што, верагодна, усе граматыкі маюць аднолькавую аснову. Тады яны бы ўсе былі заснаваныя на аднолькавых прынцыпах. І гэтыя прынцыпы былі б прыроджанымі.