қазақша » чех | 68 [алпыс сегіз] | Үлкен – кішкентай

68 [šedesát osm] velký – malý

үлкен және кішкентай	velký a malý
Піл үлкен.	Slon je velký.
Тышқан кішкентай.	Myš je malá.
қараңғы және жарық	tmavý a světlý
Түн қараңғы.	Noc je tmavá.
Күндіз жарық.	Den je světlý.
кәрі және жас	starý a mladý
Біздің атамыз өте кәрі.	Náš děda je velmi starý.
70 жыл бұрын ол жас болған.	Před 70 lety byl ještě mladý.
әдемі және ұсқынсыз	hezký a ošklivý
Көбелек әдемі.	Motýl je hezký.
Өрмекші ұсқынсыз.	Pavouk je ošklivý.
семіз -арық	tlustý a hubený
Салмағы 100 келі әйел семіз.	Stokilová žena je tlustá.
Салмағы 50 килограмм еркек арық.	Padesátikilový muž je hubený.
қымбат және арзан	drahý a levný
Машина қымбат.	Auto je drahé.
Газет арзан.	Noviny jsou levné.

Екі тіл = екі тілдік орталық!

Тілді үйрену уақыты – ми жұмысы үшін маңызды рөл атқарады. Себебі оның әртүрлі тілдер сақтайтын бірнеше орыны бар. Біз үйренетін тілдердің барлығы бірдей бірге сақтала бермейді. Біз ересек кезде үйренетін тілдердің жеке сақтау орны бар. Яғни, ми жаңа ережелерді басқа жерде өңдейді. Олар ана тілімен бірге сақталмайды. Қос тілде сөйлеп өскен адамдар, керісінше, мидың бір ғана бөлігін пайдаланады. Бұған бірнеше зерттеу дәлел болып отыр. Невролог мамандар әртүрлі адамдарға зерттеу жүргізген. Бұл адамдар екі тілде де еркін сөйлейді. Бірақ олардың бір бөлігі қос тілде сөйлеп өскен. Ал, екінші бөлігі, керісінше, екінші тілді кейінірек үйренген. Тест барысында ғалымдар мидың белсенділігін анықтаған. Осы арқылы, олар тест кезінде мидың қай бөліктері жұмыс істейтінін көрген. Олар тілді кейінірек меңгерген адамдардың екі тілдік орталығы бар екенін байқаған! Ғалымдар бұны баяғыдан-ақ болжаған болатын. Миы зақымданған адамдарда әртүрлі симптомдар байқалады. Осылайша, миы зақымданған адамның сөйлеу қабілеті де зақымдануы мүмкін. Мұндай адамдар сөздерді анық айта алмайды немесе дұрыс түсінбейді. Жазатайым жағдайдан зардап шеккен қос тілді адамдарда кейде мүлдем ерекше симптомдар байқалады. Олардың екі тілі де бірдей зақымдала бермейді. Егер мидың бір бөлігі зақымдалған болса, басқа бір бөлігі әлі де жұмыс істеп тұруы мүмкін. Бұл жағдайда науқастар бір тілге қарағанда екінші тілде жақсырақ сөйлейді. Сондай-ақ, екі тіл екі түрлі жылдамдықпен еске түседі. Бұл екі тілдің бір жерде сақталмайтындығын дәлелдейді. Олар екі түрлі уақытта меңгерілгендіктен, екі түрлі жерде сақталады. Миымыз бірнеше тілді нақты қалайша басқаратындығы, әлі күнге дейін түсініксіз. Замануи ғылыми қорытындылар оқытудың жаңа стратегияларын ашуға мүмкіндік берер еді...