nynorsk » tsjekkisk | 56 [femtiseks] | Kjensler

56 [padesát šest] Pocity

ha lyst	mít chuť
Vi har lyst.	Máme chuť.
Vi har ikkje lyst.	Nemáme žádnou chuť.
vere redd	mít strach
Eg er redd.	Mám strach.
Eg er ikkje redd.	Nemám žádný strach.
ha tid	mít čas
Han har tid.	Má čas.
Han har ikkje tid.	Nemá čas.
keie seg	nudit se
Ho keiar seg.	Nudí se.
Ho keiar seg ikkje.	Nenudí se.
vere svolten	mít hlad
Er de svoltne?	Máte hlad?
Er de ikkje svoltne?	Vy nemáte vůbec hlad?
vere tyrst	Mít žízeň
Dei er tyrste.	Mají žízeň.
Dei er ikkje tyrste.	Nemají vůbec žízeň.

Språket til forfedrane våre

Språkforskarar kan analysere moderne språk. Dei brukar ulike metodar til å gjere det. Men korleis snakka menneske for fleire tusen år sidan? Det er mykje vanskelegare å svare på det spørsmålet. Likevel har forskarane sysla med det lenge. Dei vil utforske korleis folk snakka tidlegare. For å få til det, prøver dei å rekonstruere gamle språkformer. Amerikanske forskarar har no gjort ei spennande oppdaging. Dei analyserte meir enn 2.000 språk. Dei analyserte spesielt setningsbygnaden til språka. Funna deira var særs interessante. Om lag halvparten av språka hadde setningsbygnaden S-O-V. Det vil seie at det gjeld prinsippet subjekt, objekt, verb. Meir enn 700 språk fylgte mønsteret S-V-O. Og om lag 160 språk brukte systemet V-S-O. Berre om lag 40 språk brukte V-O-S. 120 språk hadde blandingsformer. På andre sida er O-V-S og O-S-V mykje sjeldnare system. Dei fleste av dei undersøkte språka brukar altså S-O-V-prinsippet. Til dei høyrer til dømes persisk, japansk og tyrkisk. Likevel fylgjer dei fleste levande språka S-V-O-mønsteret. I den indogermanske språkfamilien dominerer denne setningsbygnaden. Forskarane trur at S-O-V-modellen vart brukt tidlegare. Alle språk er bygde på dette systemet. Men så skilde språka seg frå kvarandre. Vi veit ikkje korleis det skjedde. Men variasjonane i setningsbygnaden må ha hatt ein grunn. For i evolusjonen vil berre det som har fordelar, overleve...