esperanto » litova | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [penkiasdešimt aštuoni] Kūno dalys

Mi desegnas viron.	(Aš) piešiu vyrą.
Unue la kapon.	Pirmiausia galvą.
La viro surhavas ĉapelon.	Vyras nešioja skrybėlę.
La haroj ne videblas.	Plaukų nematyti.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	Ausų taip pat nematyti.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	Nugaros taip pat nematyti.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	(Aš) piešiu akis ir burną.
La viro dancas kaj ridas.	Vyras šoka ir juokiasi.
La viro havas longan nazon.	Vyras turi ilgą nosį.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	Rankose jis laiko lazdą.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	Ant kaklo jis užsirišęs šaliką.
Vintras kaj malvarmas.	Dabar žiema ir šalta.
La brakoj estas muskolaj.	Rankos stiprios.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Kojos taip pat stiprios.
La viro estas el neĝo.	Vyras yra iš sniego.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	Jis nenešioja kelnių ir palto.
Sed la viro ne frostiĝas.	Bet vyrui nešalta.
Li estas neĝhomo.	Jis yra senis besmegenis.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…