esperanto » latva | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [piecdesmit astoņi] Ķermeņa daļas

Mi desegnas viron.	Es zīmēju vīrieti.
Unue la kapon.	Vispirms galvu.
La viro surhavas ĉapelon.	Vīrietim ir platmale.
La haroj ne videblas.	Matus neredz.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	Ausis arī neredz.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	Muguru arī neredz.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	Es zīmēju acis un muti.
La viro dancas kaj ridas.	Vīrietis dejo un smejas.
La viro havas longan nazon.	Vīrietim ir garš deguns.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	Rokās viņš tur spieķi.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	Ap kaklu viņam ir šalle.
Vintras kaj malvarmas.	Ir ziema un ir auksts.
La brakoj estas muskolaj.	Rokas ir spēcīgas.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Kājas arī ir spēcīgas.
La viro estas el neĝo.	Vīrs ir no sniega.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	Viņam nav bikšu un mēteļa.
Sed la viro ne frostiĝas.	Bet vīram nesalst.
Li estas neĝhomo.	Tas ir sniegavīrs.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…