esperanto » hispana | 34 [tridek kvar] | En la trajno

34 [treinta y cuatro] En el tren

Ĉu tio estas la trajno al Berlino	¿Es éste el tren que va a Berlín?
Kiam la trajno forveturos	¿Cuándo sale el tren?
Kiam la trajno alvenos en Berlino	¿Cuándo llega el tren a Berlín?
Pardonon, ĉu vi permesas preteriron	¿Disculpe, me deja pasar?
Mi kredas ke tio estas mia sidloko.	Creo que éste es mi asiento.
Mi kredas ke vi sidas en mia sidloko.	Creo que (usted) está sentado en mi asiento.
Kie estas la dormovagono	¿Dónde está el coche-cama?
La dormovagono estas ĉe la trajnofino.	El coche-cama está al final del tren.
Kaj kie estas la manĝovagono – Ĉe la fronto.	¿Y dónde está el vagón-restaurante? – Al principio.
Ĉu mi povas dormi supre	¿Puedo dormir abajo?
Ĉu mi povas dormi mezloke	¿Puedo dormir en medio?
Ĉu mi povas dormi malsupre	¿Puedo dormir arriba?
Kiam ni estos ĉe la landlimo	¿Cuándo llegamos a la frontera?
Kiom longe daŭras la veturado al Berlino	¿Cuánto dura el viaje a Berlín?
Ĉu la trajno malfruiĝas	¿Lleva el tren retraso?
Ĉu vi havas ion por legi	¿Tiene (usted) algo para leer?
Ĉu haveblas io por manĝi kaj trinki ĉi-tie	¿Se puede comprar algo para comer y beber aquí?
Ĉu vi povus veki min je la 7a horo	¿Podría (usted) despertarme a las 7:00 de la mañana, por favor?

La disvolviĝo de la lingvo

Klaras kial ni parolas unuj kun la aliaj. Ni volas interŝanĝi ideojn kaj interkompreniĝi. Sed malpli klaras kiel precize la lingvo estiĝis. Prie ekzistas diversaj teorioj. Sed estas certe ke la lingvo estas tre malnova fenomeno. Antaŭkondiĉo por paroli estis iuj korpaj karakterizaĵoj. Ili estis necesaj por ke ni povu formi sonojn. La neandertalhomoj jam kapablis uzi sian voĉon. Ili tiel povis distingiĝi de la bestoj. Krome, gravis laŭta kaj firma voĉo por defendi sin. Per ĝi oni povis minaci aŭ timigi malamikojn. Tiam oni jam fabrikis ilojn kaj estigis fajron. Tiu scio iel transdonendis. La parolo ankaŭ gravis por grupe ĉasi. Tutsimpla interkompreniĝo jam ekzistis antaŭ 2 milionoj da jaroj. La unuaj lingvaj eroj estis la signoj kaj la gestoj. Sed la homoj volis kompreniĝi ankaŭ en la mallumo. Aldone ili devis povi paroli unuj kun la aliaj sen reciproka rigardo. Tial disvolviĝis la voĉo, kiu anstataŭis la signojn. La lingvo en la nuntempa senco aĝas je almenaŭ 50 000 jaroj. Forlasante Afrikon la homo sapiens disvastigis ĝin tutmonde. En la diversaj regionoj disiĝis la lingvoj unuj de la aliaj. Tio signifas ke estiĝis malsamaj lingvaj familioj. Ili tamen enhavis nur la fundamentojn de lingvaj sistemoj. La unuaj lingvoj estis multe malpli kompleksaj ol la nuntempaj lingvoj. Ili plu evoluis per la gramatiko, la fonologio kaj la semantiko. Eblus diri ke malsamaj lingvoj estas malsamaj solvoj. Sed ĉiam samis la problemo : kiel mi montru kion mi pensas?