Afrikaans » Circassies | 68 [agt en sestig] | groot – klein

68 [тIокIищрэ ирэ] ины – цIыкIу

68 [tIokIishhrje irje] iny – cIykIu

groot en klein	ины ыкIи цIыкIу; iny ykIi cIykIu
Die olifant is groot.	Пылыр ины.; Pylyr iny.
Die muis is klein.	Цыгъор цIыкIу.; Cygor cIykIu.
donker en helder	шIункI ыкIи нэфы (нэфын); shIunkI ykIi njefy (njefyn)
Die nag is donker.	Чэщыр шIункI.; Chjeshhyr shIunkI.
Die dag is helder.	Мафэр нэфын.; Mafjer njefyn.
oud en jonk	жъы ыкIи кIэ; zhy ykIi kIje
Ons oupa is baie oud.	Титатэ жъы дэд.; Titatje zhy djed.
70 jaar gelede was hy nog jonk.	Илъэс 70-рэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, ар джыри ныбжьыкIагъ.; Iljes 70-rjekIje uzjekIjeIjebjezh'mje, ar dzhyri nybzh'ykIag.
mooi en lelik	дахэ ыкIи Iае; dahje ykIi Iae
Die vlinder is mooi.	ХьампIырашъор дахэ.; H'ampIyrashor dahje.
Die spinnekop is lelik.	Бэджыр Iае.; Bjedzhyr Iae.
Dik / vet en dun	пщэр ыкIи од; pshhjer ykIi od
’n Vrou van 100kg is dik / vet.	Бзылъфыгъэу килограмишъэ къэзыщэчрэр пщэр.; Bzylfygjeu kilogramishje kjezyshhjechrjer pshhjer.
’n Man van 50kg is dun.	Хъулъфыгъэу килограмм шъэныкъо къэзыщэчрэр од.; Hulfygjeu kilogramm shjenyko kjezyshhjechrjer od.
duur en goedkoop	лъапIэ ыкIи пыут; lapIje ykIi pyut
Die motor is duur.	Машинэр лъапIэ.; Mashinjer lapIje.
Die koerant is goedkoop.	Гъэзетыр пыут.; Gjezetyr pyut.

Twee tale = twee spraaksentrums!

Dis nie vir ons brein om ’t ewe wanneer ons ’n taal leer nie. Omdat dit verskillende stoorplekke vir verskillende tale het. Die tale wat ons leer, word nie almal saam gestoor nie. Tale wat ons as volwassenes leer, het hul eie stoorplek. Dit beteken die brein verwerk die nuwe reëls op ’n ander plek. Hulle word nie saam met die moedertaal gestoor nie. Mense wat aan die ander kant tweetalig grootword, gebruik net een deel van die brein. Talle studies het dié gevolgtrekking gemaak. Neurowetenskaplikes het verskeie proefkonyne ondersoek. Die proefkonyne het twee tale vlot gepraat. Een deel van die toetsgroep het egter met albei tale grootgeword. Die ander deel het die tweede taal later in hul lewe geleer. Navorsers kon die breinaktiwiteit tydens die taaltoetse meet. So kon hulle sien watter dele van die brein tydens die toetse gewerk het. En hulle het gesien dat “laat” leerders twee spraaksentrums het! Navorsers het reeds lank vermoed dis so. Mense met breinbeserings het verskillende simptome. So kan breinskade tot spraakprobleme lei. Mense wat aangetas is, kan nie woorde so goed uitspreek of verstaan nie. Maar tweetalige slagoffers het soms ongewone simptome. Hul spraakprobleme affekteer nie albei tale nie. As slegs een deel van die brein beseer is, kan die ander een nog werk. Dan praat die pasiënte een taal beter as die ander. Die twee tale word ook teen ’n verskillende pas weer geleer. Dit bewys dat albei tale nie op dieselfde plek gestoor word nie. Omdat hulle nie tegelyk geleer is nie, vorm hulle twee sentrums. Dis nog onbekend hoe die brein verskeie tale beheer. Maar nuwe bevindings kan tot nuwe leerstrategieë leer.